Father's Day Sale: Up to 20% off sitewide 🎁

Lipton çayının menşei neresidir?

Lipton, Sri Lanka, Hindistan, Kenya, Çin ve Türkiye'de yetiştirilen siyah çayları üreten ve satan bir İngiliz çay markasıdır.

Siyah çay ve Earl Grey çayı arasındaki fark nedir?

Siyah çay Camellia Sinensis'in tamamen oksitlenmiş yapraklarından üretilir.  Siyah çaya bergamot yağı eklendiğinde Earl Grey çayı olur. Earl Grey çayı Türkiye'deki “tomurcuk çayı” ile aynıdır. Türkiye'de bu çayın "tomurcuk çayı" olarak adlandırılması bu çayın çay tomurcuklarından yapıldığı gibi yaygın bir yanlış anlaşılmaya yol açar. Oysa Earl Grey çayı veya tomurcuk çayı, bergamot yağı eklenmiş siyah çaydır.

Farklı bitki yapraklarıyla harmanlanmış siyah çay ile Türk çayı yapabilir miyim?

Türk çayı yaparken geleneksel olarak siyah çaya herhangi bir bitki yaprağı karıştırılmaz. Ancak bazen demleme sırasında Earl Grey çayı veya karanfil eklenir. Türk çayına demlenme aşamasında bu iki tat dışında eklenen başka bir malzeme yoktur. Ancak tabi ki bu durum, zevke göre başka bitki yaprakları eklemeye de engel değildir. Türk çayına demleme aşamasında başka malzeme eklenmez fakat kimileri çaylarını şeker ekleyerek kimileri de içine biraz limon suyu damlatarak ya da küçük bir limon dilimi atarak içerler. Ama şeker ve limon çaya içme aşamasında yani çay bardakta veya fincandayken eklenir.

Türk çayı yapmak için sadece siyah çaya ve sıcak suya ihtiyacınız vardır. Elbette Türk çayını Türkiye'de üretilen siyah çayları kullanarak demlemeyi tercih edebilirsiniz. Ancak Türk çayını Türk çayı yapan özellik, çayı demlemekte kullandığınız çayın nerede üretildiği değil, çayın ikili bir çay demleme sistemi olan çaydanlık veya semaver ile demlenmesidir. Yerli olarak üretilen çayın iç piyasadaki payının çok yüksek olduğu Türkiye'de bile, bazı aileler Sri Lanka (eski adıyla Seylan) gibi dünyanın diğer bölgelerinden gelen siyah çayı daha özel bulurlar ve misafirlerine ikram etmek için kullanırlar.

Türkiye'deki Popüler Siyah Çay Markaları

Çay Türkiye'de 19. yüzyılın sonlarında ilk olarak Rize ilinde yetiştirilmeye başlanmıştır. Bugün Karadeniz Bölgesindeki diğer illerde de çay ekilmesine rağmen, Rize'de üretilen çay miktarı, halen Türkiye'deki toplam çay üretiminin %85'ini oluşturmaktadır. Dolayısıyla Türkiye'de üretilen bir siyah çayı aldığınızda bunun Rize'de üretilmiş olma ihtimali çok yüksektir.

Türkiye'de en çok satılan çay markası Çaykur'dur. Filiz çaydan organik siyah çaya kadar sayısız siyah çay çeşidi üreten ve satan Çaykur, %50'ye yakın pazar payı ile Türkiye'nin en çok tercih edilen çay markasıdır. Aşağıda Türkiye'de popüler olan ilk 5 çay markasının yaklaşık pazar payları ile birlikte listesi yer almaktadır. Aşağıdaki markalardan Lipton dışındakiler Türkiye'de üretilen çayı satmaktadırlar, Lipton ise dünyanın diğer bölgelerinde yetiştirilen çayları da satmaktadır.

  • Çaykur (%50)
  • Lipton (%20)
  • Doğuş (%13)
  • Doğadan (%4)
  • Ofçay (%1)

Türkiye dünyanın en çok siyah çay üreten ve tüketen ülkesi olduğundan, Türkiye'de popüler olan çay markalarından bazıları Amerikan çay pazarına da girmiştir. Yukarıdaki çay markalarının hepsini ABD'de, yerel mağazaların bazılarında, önde gelen süpermarket zincirlerinde veya çevrimiçi mağazalarda bulabilir ve satın alabilirsiniz.

ABD'deki Popüler Siyah Çay Markaları

Günümüzde ABD nüfusunun yarısı her gün en az bir kez çay içmektedir ve bu çayın %84'ü siyah çaydır. ABD'de siyah çay çoğunlukla buzlu çay olarak tüketildiğinden ABD piyasalarındaki çay markalarının çoğu siyah çayı sadece buzlu çay yapmak içinmiş gibi tanıtmaktadır. Ancak bu ürünler Türk çayı, İngiliz çayı, İran çayı vb. gibi sıcak çaylar yapmak için de kullanılabilir.

Diğer taraftan son zamanlarda ABD'de sıcak siyah çay talebi de artmaya başlamıştır. Böylecek ABD piyasasındaki siyah çay markalarının sayısı da çoğalmıştır. Daha önce de söylediğimiz gibi, Türk çayı yapmak için muhakkak Türkiye'de üretilen siyah çayı kullanmanıza gerekmez, herhangi bir siyah çayı kullanabilirsiniz. Bu nedenle Türk çayı demlemek için kullanacağınız siyah çayı üretim yeri yerine damak zevkinize göre seçmeniz daha doğru olur.

ABD piyasalarına baktığımızda siyah çay pazarında Türkiye'de Çaykur neyse ABD'de de Lipton odur. Yani Lipton Amerikan çay pazarının lider markasıdır. Lipton da Çaykur gibi farklı siyah çay çeşitleri ve karışımları satmaktadır. Aşağıda, ABD'deki popüler siyah çay markalarının listesi bulunmaktadır. Daha önce de söylediğimiz gibi, Türk çayı yapmak için bu siyah çay markalarından herhangi birini kullanabilirsiniz.

  • Lipton
  • Twinings of London
  • Harney&Sons
  • Tetley
  • Taylors of Harrogate
  • Ahmad Tea
  • Bigelow
  • Tazo

Türk Çayı Yapmak İçin Hangi Siyah Çay Kullanılır?

Türk çayı yapmak için hangi siyah çayın kullanılması gerektiğinden bahsederken, belirtilmesi gereken başka konular da vardır. Bunlardan ilki, Türk çayı yapmak için toz çay mı yoksa poşet çay mı kullanılması gerektiğidir. Yukarıdaki çay markalarına baktığınızda, bu markaların genellikle çayı her iki şekilde de sattıklarını görürsünüz.

Türk çayı, İngiliz ve Çin çaylarına göre daha sıcak suyla ve daha uzun süre demlenir. Bu da çay yapraklarındaki tüm tatların deme geçmesini sağlar. Poşet çay kullanırsanız, poşetin tadı ve kokusu da deme geçer ve çayın tadını ve içme keyfini bozar. Bu nedenle, Türk çayı yapmak için poşet çay yerine toz çay kullanmak daha iyidir. En iyi çayın her zaman toz çay olduğunu ve poşet çayların aynı aroma ve tadı vermediğini unutmamalısınız!

Diğer bir husus ise bazı siyah çayların çok küçük parçacıklara ufalanmış olması, yani neredeyse toz halinde olmasıdır. Bunlar kaliteli çayların kırıntıları veya tozudur. Bunları kullanarak yapılan çaylar hoş bir tada sahip olmaz ve rengi bulanık olur. Bu nedenle, demlediğiniz çayın tadını en iyi şekilde çıkarmak için kaliteli siyah çayları tercih etmelisiniz.

Kalite demişken çay yapmak için kullanılacak suyun kalitesinden de bahsetmeliyiz. Sudaki kimyasallar kendilerine has koku ve tatlarıyla suyun kalitesini düşürür ve bu da çayın tadını etkiler. Bu nedenle, bölgenizdeki musluk suyu kaliteli değilse çay demlemek için onun yerine arıtılmış veya şişe su kullanmalısınız. Lütfen bazı şişe suların da kalitesiz olduğunu unutmayın.